DOSYA OLUŞTURMA İŞLEMLERİ
echo
Linux terminalinden dosya oluşturmak için kullanılabilecek komutlardan biridir. Bu komutu kullanırken oluşturacağınız her bir dosyanın adı da olacaktır. Bu sebeple echo komutunu öğrenmeye başlamadan önce dosya isimlendirme hakkında bilmeniz gereken bazı bilgiler var. Bunlar;
- Dosya isimlendirmede maximum 256 karakter kullanılabilir.
- Aslında dosya isimlendirmede klavyenizdeki hemen hemen her karakteri kullanabilirsiniz ancak / \ ” ‘ * | ! ? ~ $ < > yandaki karakterler kullanılmamalı çünkü her bir karakterin Unix içerisinde farklı kullanımları vardır.
- Dosya isimlendirilmesinde boşluk tuşu da kullanılmamalıdır. Boşluk tuşu yerine _ veya . kullanılabilir. (Örneğin: ilk_deneme veya ikinci.deneme)
- Aynı dizin içerisinde aynı isme sahip birden fazla dosya olmaması gerekir.
Kullanımı: echo “[dosyada bulunacak yazı]” > [dosya_adı]
Eğer boş bir dosya oluşturmak istenirse: echo > [dosya_adı]
Örnek – 1: echo “Deneme dosyası” > deneme_1.txt
Örnek – 2: echo > deneme_2.txt
Eğer oluşturmak istediğiniz dosyanın birkaç satır yazıdan oluşmasını istiyorsanız bunu iki yolla yapabilirsiniz.
- yol: echo “[ilk satır] [ikinci satır] [üçüncü satır]” > [dosya_adı]
- yol: echo “[ilk satır] \n[ikinci satır] \n[üçüncü satır]” > [dosya_adı]
touch
Linux komutları-2 dersinde anlatılmıştı. Buraya tıklayarak derse bakabilirsin..
DOSYA/DİZİN KOPYALAMA/TAŞIMA İŞLEMLERİ
cp
cp komutunu kullanarak istediğimiz dosyayı/klasörü istediğiniz yere kopyalayabilirsiniz. Yani kopyaladığımız dosya var olan konumda kalacak ve istediğimiz hedef de ise bu dosyanın kopyası olacak.
Yani toplamda o dosyadan iki tane olacak. Bu komutun kullanımı;
cp [kopyalamak istediğimiz dosyanın konumu] [dosyayı kopyalamak istediğimiz yerin konumu(hedef yer)]
Örnek: cp /home/text.txt /home/hedef/text.txt –> Bu sayede text.txt adlı dosyayı hedef adlı klasöre kopyaladık.
İstiyorsanız dosyanızı farklı bir isimle de kopyalayabilirsiniz.
Örnek: cp /home/text.txt /home/hedef/isim.txt –> Bu şekilde text.txt dosyamızı isim.txt olarak istediğimiz konuma kopyaladık.
mv
mv komutunu kullanarak istediğimiz dosyayı/klasörü istediğimiz yere taşırız.
Yani cp komutu gibi dosyayı kopyalamaz, sadece dosyamızın yerini değiştirir.
Bu komutun kullanımı;
mv [taşımak istediğimiz dosya/klasörün konumu] [dosyayı taşımak istediğimiz yerin konumu]
Örnek: mv /home/text.txt /home/hedef/text.txt –> Bu şekilde home klasöründeki text.txt adlı dosyamızı home klasörünün içindeki hedef adlı klasöre taşıdık.
mv komutunu kullanarak dosyanın/klasörün ismini değiştirebiliriz.
Örnek: mv /home/text.txt /home/deneme.txt –> Bu şekilde dosyamızın ismini de değiştirmiş olduk.
DOSYA/KLASÖR İZİN İŞLEMLERİ
Chmod
Chmod komutu kullanıcıların dosya izinlerini değiştirmek ve düzenlemek için kullanılan bir komuttur. İsmi “Change Mod”‘un kısaltmasıdır.
Chmod İşlemleri
Okuma İzni: Okuma izni kullanıcının dosyayı okuma ve görüntüleme iznidir.
Yazma İzni: Dosyayı değiştirme, silme ve oluşturmayı sağlayan izindir.
Çalıştırma İzni: Kullanıcılar dosyaları okuyabilse bile çalıştırmak için ayrı bir izne ihtiyaçları vardır. Çalıştırma izni bunu sağlar.
Bilgisayarınızdaki dosyaların izinlerini ls -l komutu ile görüntüleyebilirsiniz.
Kullanıcı Türleri
User: Dosyayı oluşturan ya da sahip olan kişi user’dır.(u)
Group: Dosyaya sahip olan gruptur.(g)
Other: Group veya user dışındakilere other denir.(o)
Chmod İzinleri
- read (r)
- write (w)
- execute (x)
İzinleri verirken veya alırken +, – ve = kullanılır.
Chmod Komutunun Kullanımı
Erişim izinlerini hem octal kodlarla hem de rwx simgeleriyle verebiliriz. Octal kodlarla verilen izinlerin ve simgelerle verilen izinlerin farklı isimleri vardır. Octal kodlarla verilen izinlere Mutlak İzin denirken simgelerle verilen izinlere Göreceli İzin denir. Simgelerle verilen izinlerde bu izni kime verdiğinizi belirtmelisiniz.
Örnekler
İlk olarak tüm kullanıcılara ornek.txt dosyasını okuma, yazma ve çalıştırma yetkisi verelim.
Bir dosyaya tüm kullanıcılar için tam yetki vermiş olduk.
Şimdi aynı dosya üzerindeki tüm erişim izinlerini kaldıralım.
Bu komutu yazdıktan sonra o dosyaya erişmeye çalışırsanız bunu yapamadığınızı göreceksiniz.
Octal Sistemininin Mantığı
Son olarak bu sayı sisteminin mantığını açıklayalım.
3’lü Gösterim | Octal Sayı | r | w | x | Sembolle Gösterim |
000 | 0 | – | – | – | — |
001 | 1 | – | – | + | –x |
010 | 2 | – | + | – | -w- |
011 | 3 | – | + | + | -rw |
100 | 4 | + | – | – | r– |
101 | 5 | + | – | + | r-x |
110 | 6 | + | + | – | rw- |
111 | 7 | + | + | + | rwx |
Yani aslında octal sistemdeki 3 sayı, 9 sayının kısaltmasıdır diyebiliriz. İlk rakam user’ın, 2. rakam group’un ve son rakam other’ın iznini belirler.
Peki 111 octal sistemde nasıl 7 olur, açıklayalım.
En sağdaki alan 1, sonraki 2, en baştaki alanın değeri 4’dür. 111 de tüm alanlar kullanıldığı için 4+2+1=7 değeri bulunur.
110: En sağdaki alan 0 olduğu için burayı eklemeyiz. O halde buranın değeri 4+2+0=6 bulunur.
101: Ortaki alan eklenmeyecek. O halde 4+0+1=5 bulunur.
DOSYA İÇERİSİNDE İÇERİK ARAMA
grep
grep komutu (Global Regular Expression Print) dosyaları veya verilen dosyayı tarayıp aradığınız içeriği bulur.
Kullanım Kalıbı: grep <parametre> <aranacak kelime> <dosya adı>
Bazı Parametreler:
-c : Bu parametre eşleşen sonuçlardan sadece istenilen sayıda sayıda yazdırır.
-h : Eşleşen satırları görüntüler fakat hangi dosyada olduğunu görüntülemez.
-i : Büyük veya küçük harf fark etmez, uyan bütün sonuçları gösterir.
-l : Sadece dosya isimlerinin listesini gösterir.
-n : Eşleşen satırları ve o satırların numaralarını gösterir.
-v : Verilen kelime ile eşleşmeyen bütün satırları yazdırır.
Komut Örnekleri:
- Aranacak Kelimeyi Bir Dosyada Arama: grep ornek deneme.txt
- Aranacak Kelimeyi Birden Fazla Dosyada Arama: grep ornek deneme1.txt deneme2.txt
- Büyük Harf ve Küçük Harf Farketmeksizin Arama: grep -i ornek deneme.txt
